Nieuw systemisch corona virus in Nederland

[Hanneke Roest]

Hanneke Roest, frettendierenarts
https://www.frettenkliniek.nl


Al vanaf 2016 bleek dat er ernstige problemen ontstonden onder vooral jonge fretten in Nederland. In eerste instantie werd een link gelegd met het toenemende gebruik om rauw vlees en prooidieren te voeren. Vrijwel alle fokkers voerden het laatste decennium rauw vlees of prooidieren en gaven dit advies mee aan nieuwe eigenaren. Vanaf eind 2018 bleek na uitgebreid onderzoek dat deze voeding niet de oorzaak van de ziekte was maar de aandoening wel behoorlijk verslechterde. Met behulp van de “rauw voeding werkgroep” (nu “werkgroep-fret corona mutatie”) hebben we veel onderzoek bij zieke jonge dieren kunnen doen waardoor de aandoening uiteindelijk redelijk goed in beeld gebracht kon worden.

Midden 2019 is door het Erasmus MC een nieuw type corona virus ontdekt in de ontlasting en de organen van deze zieke jonge fretten. Er werden geen andere virussen, bacteriën of parasieten gevonden. Dit doet ernstig vermoeden dat dit nieuwe type corona virus de oorzaak is van de problemen. Al langer waren er 2 oudere typen corona virussen bekend:

1. Sinds 1993 het darm corona virus welke tijdelijk diarree kan geven, maar ook vaak asymptomatisch blijft.
2. Sinds 2004 het systemische corona virus dat diverse organen aantast en waarbij alle aangetaste dieren overlijden.

Dit nieuwe corona virus is waarschijnlijk een mutatie van een van de eerdere corona virussen. Het ziekte verloop is chronisch en dieren overlijden meestal pas na complicaties. De overdracht van het virus van moeder op pups en van fret naar fret verloopt waarschijnlijk via de ontlasting. Momenteel is het vermoeden dat het virus op diverse plaatsen in Nederland en mogelijk ook in het buitenland is verspreid. Vooral bij fokkers, in opvangen en pensions kan het virus makkelijk worden overgedragen.



Symptomen:

Helaas komt het nog te vaak voor dat eigenaren niet door hebben dat een fretje ziek is. Kennis van ziek gedrag bij de fret, vooral het gedrag van een fret met problemen van misselijkheid, wordt niet altijd herkent of het gedrag wordt verkeerd geïnterpreteerd. Daarnaast laten fretten ziek gedrag zien naast normaal gedrag, wat erg verwarrend kan zijn. Fretten die met andere fretten zijn gehuisvest blijven vanwege voercompetitie eten, ondanks ernstig niet welbevinden. Terwijl niet eten juist voor een eigenaar een van de belangrijkste signalen is om ongerust te worden. Regelmatig komen zieke dieren daarom pas in een laat stadium bij de dierenarts terecht.

De klachten die zieke dieren laten zien, zijn afhankelijk van de ernst van het aangetaste orgaan systeem. Hierdoor kunnen fretten verschillende klachten patronen hebben. Meestal is er een combinatie van symptomen aanwezig. Klachten van het maagdarmkanaal en van een chronisch ontstoken middenoor komen het meest voor. De dieren kunnen de volgende klachten laten zien:

1. Symptomen van niet welbevinden
2. Symptomen van het maagdarmkanaal
3. Symptomen van de keel
4. Symptomen van chronische middenoorontsteking
5. Symptomen van verminderde fertiliteit
6. Symptomen door complicaties

Diagnostiek:

Een groot probleem bij deze ziekte is de diagnostiek. Er zijn afwijkingen in urine, bloed en ontlasting te vinden maar deze kunnen ook bij andere ziekten voorkomen. Bij pathologisch onderzoek is het een groot probleem dat macroscopisch (met het blote oog) bijna geen afwijkingen zichtbaar zijn. Ook bij weefsel onderzoek zijn de gevonden afwijkingen slechts gering en matchen niet met de heftige symptomatische klachten van deze zieke dieren. Met andere woorden zelfs bij heel zieke dieren wordt bij sectie maar weinig gevonden. Dit bemoeilijkt de diagnostiek enorm waardoor het ook zo lang duurde voordat we de uiteindelijke oorzaak hebben gevonden. Aanvullende technieken om een corona virus aan te tonen zoals immuunhistochemie, RT-PCR testen en Elisa testen welke gebruikt worden bij de “oudere corona virussen” van de fret of bij ander diersoorten zijn niet bruikbaar voor dit nieuwe corona virus. Het virus is dus momenteel niet aan te tonen in zieke dieren.


Het verloop van de ziekte:

Jonge fretten lijken in het nest al besmet te worden. Vanaf dat ze het nest verlaten (een stress moment) worden ze ziek. In de loop van het eerste levensjaar worden diverse orgaansystemen aangetast.

De mate waarin ze last hebben van deze ziekte varieert en heeft veel te maken met problemen die kunnen ontstaan door secundaire bacteriële en parasitaire infecties. Rauwe voeding is daarom sterk af te raden. De ziekte verloopt met “ups en downs”. Er zijn periodes waarin het beter en slechter gaat. Deze periodes hangen vaak samen met de rui periode, de tijd van het jaar (warme zomermaanden) en periodes van stress. Fretten zonder territoriale stress (alleen gehuisvest) zijn beter af en lijken minder pijn te hebben maar missen de voercompetitie waardoor ze meer gestimuleerd moeten worden om te eten.


Behandeling:

Een curatieve behandeling waarbij het dier volledig geneest is momenteel nog niet mogelijk. Wel kan een eigenaar veel doen om het leven van de zieke fret zo aangenaam mogelijk te maken waardoor deze fretten tegenwoordig toch een redelijk normaal leven kunnen hebben:

Stress vermijden:

• Liever geen operatie voor castratie of sterilisatie maar Suprelorin® implantaten om chemisch te castreren. Dit heeft tevens een positief effect op de bijnieren. Als het implantaat na 2 weken niet lijkt te werken moet er rekening mee gehouden worden dat het implantaat niet in het dier is gekomen en kan het opnieuw worden ingebracht.
• Iedere eigenaar wil een keer op vakantie maar zorg liever voor een verzorging thuis of neem het fretje indien mogelijk mee.
• Niet fokken met bunzingen. Deze nakomelingen zijn zeker niet gezonder en waarschijnlijk net zo gevoelig voor het virus. Bunzing nakomelingen hebben juist veel problemen met territoriale stress.
  Een fret is een territoriaal dier. Het is beter om ze alleen te huisvesten (1 fret per huishouden) zodat ze hun eigen territorium hebben.

Voeding aanpassen:

• Het maagdarmkanaal is erg gevoelig en verdraagt weinig: Geef géén voeding die ziekteverwekkende bacteriën of parasieten kunnen bevatten zoals rauw vlees of prooidieren.
• Fretten die pijn hebben met kauwen ten gevolge van de chronische middenoor ontsteking, varen wel bij zachte voeding zoals brokkenbrij, natgemaakte -of brosse (makkelijk uit elkaar vallende) brokken. Fretten die erg misselijk zijn hebben helaas weer moeite met vloeibare voeding. Maak het dan extra smakelijk met bijvoorbeeld het Waltham papje.
• Tijdens mindere periodes is het belangrijk goed verteerbare smakelijke voeding te geven

Medicatie:

• Overleg medicatie met de behandelend dierenarts. Veel van deze fretten hebben langdurige medicatie tegen misselijkheid Het maakt het leven van deze fretten een stuk aangenamer.
• Door de verminderde weerstand zijn ze erg gevoelig voor secundaire bacteriële maar ook parasitaire infecties (Giardia, coccidiose, cryptosporidiose). Dan is ook daar een behandeling voor nodig.
• Pro- en prebiotica zijn niet aan te raden, ze verslechterden bij de meeste onderzochte fretten de gezondheidstoestand.
• Haarbal laxans tijdens de rui is nodig ter voorkoming van haarballen. Deze kunnen ontstaan bij een minder goed werkend maagdarmkanaal.

Goede hygiëne:

• Corona virussen blijven niet lang in de omgeving besmettelijk maar wel onder onhygiënische omstandigheden zoals in opgedroogde restanten poep.
• Schep dagelijks de ontlasting uit de poepbak. Maak 1-2x per week de poepbak helemaal leeg en huishoudelijk schoon. Verwissel poepbakken elke week zodat de zojuist gebruikte bak een week in de kast blijft.
• Verschoon dagelijks eet- en drinkbakjes. Gebruik hier ook meerdere eet en drinkbakjes voor.
• Secundaire infecties met Giardia parasieten en coccidiose vereisen aanvullende hygiëne maatregelen.
  Als een ziek fretje is overleden en er geen andere fretten meer in huis zijn, is het aan te raden de kooi en omgeving goed huishoudelijk schoon te maken. Daarna alles goed ontsmetten met een stoomcleaner of eventueel het desinfectans Virkon®S. Bedding kan gewassen worden op 60°. Na het grondig schoonmaken is het aan te raden 2 maanden te wachten voordat een nieuw fretje in huis komt.

De toekomst:

We weten dat het virus veel voorkomt maar alleen het Erasmus MC is momenteel in staat om dit virus aan te tonen. Deze zijn echter gericht op humaan virus onderzoek. Momenteel is er gelukkig geen aanwijzing dat deze ziekte ook mensen ziek kan maken. Er is (nog) onvoldoende geld beschikbaar om het virus uitgebreid nader te onderzoeken. Toch gaat het onderzoek naar dit nieuwe systemische corona virus wel door vanwege zijn wetenschappelijke waarde.

Voor fretten eigenaren die een nieuw fretje willen aanschaffen is er voorlopig geen test te verkrijgen die kan bewijzen of een fret het virus wel of niet bij zich draagt. Er is dus geen test die het bewijs kan leveren dat een fretje gezond is. Voor veel zieke fretten kunnen we ook nog niet bewijzen dat ze ziek zijn door het nieuwe corona virus. Slechts door goed klinisch en nader onderzoek met daarbij het uitsluiten van andere oorzaken is een waarschijnlijkheidsdiagnose te stellen.
Een groot probleem is tevens dat ondanks ernstige ziekte symptomen, bij pathologisch -en weefselonderzoek slechts matige tot milde veranderingen zichtbaar zijn, waardoor de ziekte door een veterinaire patholoog niet is aan te tonen en dus vrijwel altijd wordt gemist.

Fretten zijn sterke dieren en er is zeker een kans dat zij in de toekomst mogelijk het virus beter aan kunnen. Ook is het afgelopen jaar gebleken dat meerdere fretten met de juiste huisvesting, voeding en medicatie een redelijk normaal tot goed bestaan kunnen hebben. Nadere diagnostiek en nieuwe medicatie zijn speerpunten voor het verdere onderzoek. Voor fokkers zijn nieuwe foklijnen een mogelijkheid, al zal het moeilijk zijn om zeker te weten dat het nieuwe fokmateriaal vrij is van deze ziekte.

Het onderzoek is dus nog niet klaar maar vanwege het besmettelijke karakter van het virus zijn we al naar buiten getreden met bovenstaande informatie. We hebben nog steeds geld en ook de inzet nodig van iedereen. Maar dankzij uw steun en financiële bijdragen zijn we al zover gekomen dat we uiteindelijk de oorzaak te weten zijn gekomen en niet onbelangrijk; hoe we de zieke dieren het beste kunnen ondersteunen.

Wilt u een bijdrage leveren aan het onderzoek ga dan naar de website van de corona virus werkgroep: https://www.werkgroep-fret.nl/" onclick="window.open(this.href);return false;

[Hanneke Roest]

Hanneke Roest, frettendierenarts
https://www.frettenkliniek.nl


Update juni 2020

Het onderzoek naar het "nieuw systemisch corona virus" bij de fret door Dr. B.L. (Bart) Haagmans (Department of Viroscience, Erasmus MC Rotterdam) ligt momenteel stil vanwege zijn grote betrokkenheid bij het onderzoek naar het SARS-CoV-2 virus bij de mens. Ook de lezingen die we samen zouden geven op het "Voorjaarsdagen" congres voor dierenartsen is vanwege de corona crisis afgelast. Hierdoor zijn veel dierenartsen helaas onvoldoende bekend met dit nieuwe frettenvirus.

Op de Frettenkliniek is het onderzoek doorgegaan en bevindingen van het laatste half jaar zijn de volgende:

• De ernst van de symptomen en het aantal sterfgevallen zijn gelukkig sterk afgenomen doordat het geven van rauw vlees en prooidieren door de meeste fokkers en fretteneigenaren is gestopt.
  De bacterien en parasieten in rauwe voeding verslechterden in hoge mate de conditie van vele zieke fretten.
• Bij veel zieke fretten is hun welzijn behoorlijk toegenomen door het geven van langdurige medicatie en/of aangepaste voeding.
• Uit onderzoek van de ontlasting blijkt regelmatig de aanwezigheid van een volledig verstoord darmmicrobioom. Vanwege het "nieuw systemische corona frettenvirus" is de afweer in de darmen duidelijk verlaagd. Hierdoor kunnen bacterien en parasieten, welke een gezonde volwassen fret zelf makkelijk kan opruimen, toch aanwezig zijn en bijdragen aan de klachten van een ziek fretje. Met behandeling kan hier regelmatig nog winst behaald worden.
• Enkele fretten blijken een verstoorde hormoonhuishouding te ontwikkelen. Ondanks castratie of het hebben van een implantaat vertonen deze fretten een afwijkende vacht of afwijkend gedrag:

1. Toename van de huidvet secretie in de talgklieren waardoor gele vlekken in de vacht ontstaan op diverse plekken van het lichaam (vooral in de nek of op de rug), vaak met een wat toegenomen huidgeur.
2. Ontstaan van seksueel gedrag: Bijvoorbeeld dekgedrag op een kussen of een speeltje.
3. Ontstaan van schijnzwangerschap gedrag waarbij het diertje alle speeltjes in het hok wil verzamelen of de hand van de eigenaar pakt en deze in zijn slaaphokje wil trekken.
4. Onrustig gedrag met overdreven mokgeluiden.
5. Toegenomen jeuk zou mogelijk ook hierdoor veroorzaakt kunnen worden maar daar is nog te weinig over bekend.
6. Het hormoonimplantaat lijkt ook eerder uitgewerkt, een vrouwtje wordt eerder loops dan verwacht en bij een mannetje beginnen de testikels eerder te groeien dan verwacht.

• De meeste klachten waar een fretteneigenaar met een ziek corona fretje mee naar de kliniek komt zijn: verminderde activiteit, af en toe plat liggen, gewichtsverlies, soms verminderde eetlust of afwijkende ontlasting. Helaas worden (zelfs ernstige) symptomen van misselijkheid en pijn aan het middenoor regelmatig onvoldoende onderkent. Een slechte eetlust wordt nogal eens onterecht geweten aan afwijkingen van het gebit.
• Opvallend is dat veel nieuwe eigenaren van fretten welke de laatste jaren voor het eerst een fret hebben aangeschaft, het gedrag van hun zieke fret niet als afwijkend ervaren omdat het diertje "altijd al zo was". Regelmatig liggen jonge fretten bij hen op schoot te slapen. Dit is zeer ongebruikelijk is voor een gezonde jonge fret die zich normaliter eerder als een kleine "terrorist" gedraagt. Doordat de vacht bij jonge dieren vaak nog mooi is, valt niet op hoe mager deze dieren zijn geworden. Terwijl jonge fretten rond 1-2 jaar leeftijd vaak op hun stevigst en dikst zijn. Vooral eigenaren die eerder nooit een fret als huisdier hebben gehad adviseer ik om de symptomen van het fretten corona virus in de onderstaande update van oktober goed te lezen.
• Het "nieuw systemisch corona virus" bij de fret is niet besmettelijk voor mensen. Het is een heel ander virus dan het humane virus dat COVID-19 veroorzaakt. Testen voor het humane virus kunnen dit nieuwe fretten virus dan ook niet aantonen.
• Het is mogelijk dat door het uitgebreide onderzoek naar behandelingen van het humane corona virus er in de toekomst virusremmers beschikbaar komen die ook voor het fretten corona virus ingezet kunnen worden.
• Het blijkt dat sommige fretten eigenaren de ontlasting van hun fret door de dierenarts laten onderzoeken op "het corona virus". De testen die in de laboratoria beschikbaar zijn voor het fretten corona virus tonen slechts het oude fretten corona virus (FRECV) aan. Dit virus geeft slechts kortdurende maagdarmklachten.
  Het "nieuwe systemische fretten corona virus" is nog niet met een laboratorium test aan te tonen!
• Door de combinatie van symptomen en de uitslagen van diagnostische onderzoeken kan fretten-dierenarts Hanneke Roest, door haar jarenlange ervaring en langdurig onderzoek naar deze ziekte, wel inschatten of er reden is om aan te nemen dat een onderzocht fretje de ziekte bij zich draagt!
• Het SARS-CoV-2 virus van de mens welke ook de fret kan besmetten is wel via een laboratorium test aan te tonen. Voor meer informatie zie: Fretten en het humane corona virus (COVID-19).

[Hanneke Roest]

Hanneke Roest, frettendierenarts
https://www.frettenkliniek.nl

Update oktober 2020

Corona virussen bij de fret, een overzicht.

Voor veel eigenaren is het best verwarrend met al die corona infecties die bij de fret kunnen voorkomen.
Er zijn 4 verschillende soorten corona infecties bij de fretten bekend:

1. FRECV (darm vorm) : Dit corona virus geeft een kortdurende diarree. Er zijn PCR testen mogelijk om dit corona virus in ontlasting aan te tonen. Daar FRECV bij heel veel fretten voorkomt is het aantonen van het virus in de ontlasting geen bewijs dat het dier daar ziek van is!
2. Ferret systemic coronavirus (FRSCV) (= systemic FRCoV). Door dit virus ontwikkelen fretten ernstige ontstekingen in diverse organen in de borstholte en buik. Het ziektebeeld heeft grote overeenkomst met de droge vorm van Feline Infectious Peritonitis (FIP) bij katten. De uiteindelijke diagnose wordt gesteld met een immunohistochemische kleuring van het corona virus antigeen in de ontstekingen in het weefsel. Om bij de organen in de borstholte of de buik te komen is meestal een operatie nodig.
3. Het nieuw systemisch corona virus bij de fret. In 2019 is dit virus door het Erasmus MC bij de zieke fretten in Nederland ontdekt. Er is nog geen test om de ziekte met zekerheid aan te tonen. De vermoedelijke diagnose wordt gesteld aan de hand van de anamnese, klinisch- , bloed- en urine onderzoek.
4. SARS-CoV-2, het humane corona virus dat bij de mens COVID-19 veroorzaakt. Dit virus heeft vooral veel mensen ziek gemaakt. Het virus is bij fretten aan te tonen met de SARS-CoV-2 (COVID-19) RealPCR Test. Een fretje zal meestal door de eigenaar zelf besmet worden. Als de eigenaar positief is getest dan kan het soms aan te raden zijn om het fretje ook te testen.

Hoe ziek worden fretten van de verschillende corona infecties?

Van het 1e virus (FRECV) zijn de fretten niet erg ziek. In 2010 toonde Dr. Haagmans van het Erasmus MC al aan dat in Nederland dit fretten coronavirus onder een hoog percentage (61%) van de Nederlandse fretten rondcirculeert. Voor het overgrote deel zonder klinische klachten.

Het 2e virus (FRSCV) maakt fretten wel ernstig ziek omdat het virus meerder organen aantast en ernstige ontstekingen veroorzaakt. Er is geen genezing mogelijk. De ziekte heeft een progressief maar vaak langzaam verloop. Het kan maanden duren voordat het dier overlijdt of wordt geëuthanaseerd. Uiteindelijk loopt dit altijd slecht af. Deze ziekte wordt wel de Fretten-FIP genoemd omdat het veel gelijkenis vertoond met de Katten-FIP.

Het 3e virus (het nieuw systemisch corona virus) maakt fretten chronisch ziek. Dit virus lijkt wijd verbreid in Nederland voor te komen. Vele fokkers zijn dan ook gestopt met fokken. Ook hier tast het virus diverse organen aan maar zorgt het bovenal voor een verminderde weerstand van het dier. Hierdoor zijn ze gevoeliger voor secundaire bacteriële en parasitaire infecties. Toen er in Nederland nog veel rauw vlees en prooidieren werden gevoerd, stierven vele jonge fretten door bacteriële sepsis (bloedvergiftiging). Vooral het middenoor en het maagdarmkanaal zijn chronisch ontstoken. Deze fretten hebben pijn met het eten van harde brokken (laten stukjes brok weer uit de bek vallen tijdens het eten) en zijn matig tot ernstig misselijk tijdens eten. Met een juiste begeleiding kunnen deze fretten een redelijke leeftijd bereiken. Helaas komt het nog te vaak voor dat eigenaren niet door hebben dat een fretje ziek is. Omdat veel fretten al in het nest ziek zijn geworden wordt afwijkend gedrag vaak als normaal beschouwd omdat het diertje dit gedrag altijd al vertoonde. Het gedrag van een misselijke fret is anders dan bij honden en katten, hierdoor wordt het niet herkent of verkeerd geïnterpreteerd. Daarnaast laten fretten ziek gedrag zien naast normaal gedrag, wat erg verwarrend kan zijn.

De eerste 3 genoemde virussen zijn alpha corona virussen. Het humane corona virus dat COVID-19 veroorzaakt is een bèta corona virus. Dat is andere groep virussen met andere voorkeuren voor gastheren. Mensen kunnen ernstig ziek worden door dit virus maar bij de huisdier fretten lijkt het mee te vallen. Wij hebben in de kliniek slechts 1 verdachte fret gehad in de begin periode van de corona crisis. Het fretje was ernstig benauwd met een snotterende eigenaar. Dit diertje was eerder helaas door een collega dierenarts op prednison gezet hetgeen de weerstand verminderd. Daarnaast had het fretje al een keer eerder een longontsteking gehad. Mogelijk was dit diertje daarom vatbaarder voor het virus. Het fretje is uiteindelijk ondanks intensieve behandeling ingeslapen. Niet getest, want zelfs mensen konden toen nog amper getest worden en we wisten toen ook nog niet dat de nertsen besmet konden worden. Zeker weten we het dus niet.

Wat te doen bij ziekte door de verschillende corona infecties.

Het eerste virus, het darmvirus is vrij onschuldig en hoeft alleen kort symptomatisch behandeld te worden. Het fretje herstelt meestal vanzelf. Het 2e virus, de Fretten-FIP is niet te genezen maar komt gelukkig in Nederland maar zelden meer voor. Hierbij wordt het diertje tijdens de ziekte periode met medicatie en goede voeding zo goed mogelijk ondersteund. Na diagnose is het fretje meestal binnen een aantal maanden gestorven.

Het 3e virus, het nieuwe systemisch corona virus onder fretten in Nederland, maakt de dieren chronisch ziek met een verminderde weerstand tegen secundaire infecties. Het is belangrijk om de voeding aan te passen en bij veel fretten ook om dagelijks medicatie te geven om het leven zo prettig mogelijk te maken. Indien deze fretten op de juiste manier worden behandeld, wordt ze veel pijn en ellende bespaart en kunnen ze toch een behoorlijke leeftijd bereiken. De ziekte verloopt met “ups en downs” wat het best lastig maakt voor eigenaren. Daarnaast kan het toegenomen dierenarts bezoek en de levenslange medicatie zorgen voor een onverwachte kostenpost voor een nietsvermoedende eigenaar die gewoon een leuk fretje wilde hebben.

Het 4e humane virus dat COVID-19 veroorzaakt, blijkt de laatste maanden gelukkig in onze kliniek slechts een enkele zieke fret tot gevolg te hebben en zelfs bij deze fret is het niet bewezen dat het hierom het humane corona virus gaat. Een aantal keren per week wordt mij door dierenartsen uit het hele land telefonisch of per mail om raad gevraagd betreffende zieke fretten en ook daaruit blijkt geen aanleiding tot ongerustheid. De meeste fretten kuchen en hoesten eerder van het nieuw systemisch fretten corona virus dan van het humane corona virus. Het blijft wel verstandig om als eigenaar, indien er klachten passend bij COVID-19 zijn, bij fretten uit de buurt te blijven. Lukt dat niet, dan lijkt het bij fretten gelukkig erg mee te vallen.

[Hanneke Roest]

Hanneke Roest, frettendierenarts
https://www.frettenkliniek.nl


Update juli 2022

Onderzoek naar het "Nieuw Systemisch Corona Virus" bij de Erasmus Universiteit gaat weer door!

3 jaar heeft het virologisch onderzoek naar het nieuwe virus bij de fretten stil gelegen. De virologen van de Erasmus Universiteit waren te druk met het humane corona virus. Nu kan het eindelijk weer opgepakt worden.

In die drie jaar hebben we natuurlijk niet stil gezeten en gezocht naar nieuwe onderzoeks- en behandelmethoden. Daar hebben we al grote vorderingen in gemaakt. Mede dankzij de financiële steun van de Corona frettenwerkgroep!

Ik ben enorm blij dat de samenwerking met de Erasmus Universiteit weer is hervat zodat we verder kunnen met het wetenschappelijk onderzoek naar het “Nieuw Systemisch Corona Virus” en de verspreiding in Nederland. Mogelijk ook naar de verspreiding onder de wilde bunzingen. Niet alleen het aantal fretten is in Nederland drastisch afgenomen, ook het aantal bunzingen in het wild is sterk afgenomen. Ik maak mij dan ook zorgen over de verspreiding van het virus onder de bunzingen in Nederland. Bunzingen en fretten zijn immers nauw verwant aan elkaar.

[Hanneke Roest]

Hanneke Roest, frettendierenarts
https://www.frettenkliniek.nl


September 2022

Samenvatting van alle tekst over het "Nieuw Systemisch Corona Virus"

Midden 2019 is door het Erasmus Medisch Centrum een nieuw type corona virus ontdekt bij de vele ernstig zieke jonge fretten.

Dit nieuwe corona virus is waarschijnlijk een mutatie van een van de eerdere frettencorona virussen. Het ziekte verloop is chronisch en dieren overlijden meestal pas na complicaties. Dit virus lijkt wijd verbreid in Nederland voor te komen. Vooral bij fokkers, in opvangen en pensions kan het virus makkelijk worden overgedragen. Het virus tast diverse organen aan en veroorzaakt een verminderde weerstand. Hierdoor zijn deze fretten gevoeliger voor secundaire bacteriële en parasitaire infecties.

Symptomen:

Nieuwe eigenaren hebben meestal niet door dat hun fretje ziek is omdat veel fretten al in het nest ziek zijn geworden. Het afwijkende gedrag vaak als normaal beschouwd omdat het diertje dit gedrag altijd al vertoonde.

De klachten die zieke dieren laten zien, zijn afhankelijk van de ernst van het aangetaste orgaan systeem. Hierdoor kunnen fretten verschillende klachten patronen laten zien. Klachten van het maagdarmkanaal en van een chronisch ontstoken middenoor komen het meest voor.
De dieren kunnen de volgende klachten laten zien:

1. Symptomen van niet welbevinden: Afvallen, slechte vacht, verminderde activiteit, “plat” liggen, anaalklieren laten gaan, met oogjes knijpen.
2. Symptomen van het maagdarmkanaal: Bek aflikken, brokjes naast het bakje eten, de hik, knagen, bek afvegen, rommelen met voerbakje, braken, afwijkende ontlasting enz.
3. Symptomen van de keel: Hoesten, kokhalzen en verslikken.
4. Symptomen van chronische middenoorontsteking: Tijdens brokjes eten vallen stukjes brok uit het bekje waardoor in en rond het voerbakje kruimels liggen, tranen tijdens eten enz.
5. Symptomen van een gestoorde hormoonhuishouding: Bijvoorbeeld seksueel gedrag of een korter werkend implantaat.
6. Symptomen door complicaties: Bijvoorbeeld secundaire bacteriële en parasitaire infecties.

Diagnostiek :

Het virus is momenteel in de praktijk niet met 100% zekerheid aan te tonen in zieke dieren, er is géén betaalbare test voor. Door de combinatie van symptomen en de uitslagen van diagnostische onderzoeken wordt de ziekte zeer aannemelijk gemaakt.

Het verloop van de ziekte:

Jonge fretten worden in het nest al besmet. In de loop van het eerste levensjaar worden diverse orgaansystemen aangetast en vertoond het fretje geleidelijk meer klachten.

De ziekte verloopt met “ups en downs”. Er zijn periodes waarin het beter en slechter gaat. Deze periodes hangen vaak samen met de rui periode in voor- en najaar en periodes van stress.

Behandeling:

Een behandeling waarbij het dier volledig geneest is momenteel nog niet mogelijk. Wel kan een eigenaar veel doen om het leven van de zieke fret zo aangenaam mogelijk te maken. Indien deze fretten op de juiste manier worden behandeld, wordt ze veel pijn en ellende bespaart en kunnen ze toch een behoorlijke leeftijd bereiken

Stress vermijden:

• Liever geen operatie voor castratie of sterilisatie maar Suprelorin® implantaten om chemisch te castreren. Dit heeft tevens een positief effect op de bijnieren.
• Een fret is van nature een territoriaal dier. Het is beter om ze alleen te huisvesten (1 fret per huishouden) zodat ze hun eigen territorium hebben.

Voeding aanpassen:

• Het maagdarmkanaal is erg gevoelig voor secundaire infecties. Geef daarom geen voeding die ziekteverwekkende bacteriën of parasieten kunnen bevatten zoals rauw vlees, rauwe eieren of prooidieren.
• Fretten die pijn hebben met kauwen ten gevolge van de chronische middenoor ontsteking, varen wel bij zachte voeding zoals b.v. brokkenbrij. Fretten die erg misselijk zijn hebben helaas weer moeite met vloeibare voeding. Maak het dan extra smakelijk met bijvoorbeeld het RC Recovery Liquid of zalmolie.

Medicatie:

• Overleg medicatie met de behandelend dierenarts. Veel van deze fretten varen wel bij langdurige medicatie tegen misselijkheid. Het maakt het leven van deze fretten een stuk aangenamer en kan lijden verlichten.
• Door de verminderde weerstand zijn deze fretten erg gevoelig voor secundaire bacteriële maar ook parasitaire infecties. Laat hier onderzoek naar doen door de ontlasting te laten onderzoeken. Een behandeling is vaak effectief.
• Haarbal laxans tijdens de rui is nodig ter voorkoming van haarballen. Deze kunnen ontstaan bij een minder goed werkend maagdarmkanaal.

Goede hygiëne:

• Schep dagelijks de ontlasting uit de poepbak. Maak 1-2x per week de poepbak helemaal leeg en huishoudelijk schoon. Verwissel poepbakken elke week zodat de zojuist gebruikte bak een week in de kast blijft.

Wilt u het onderzoek ondersteunen, doneer dan graag via de website: http://www.werkgroep-fret.nl